Stool

 

Krukje

In de paar overgebleven originele negentiende-eeuwse atelierwoningen hier in Parijs, zoek je naarstig naar een oude geur, een authentiek detail dat bij de achtereenvolgende restauraties over het hoofd is gezien. Lichtknopjes bijvoorbeeld, die –hoewel niet meer in gebruik- vaak blijven zitten.
Vandaag was ik in het woonhuis/atelier van de schilder Gustave Moreau (1826-1898)
die bij leven al bedacht dat zijn huis na zijn dood een museum moest worden. Hij liet zijn vermogen, al zijn werk en persoonlijke bezittingen na aan de staat. In het fantastische atelier, met de mooiste en meest uitnodigende wenteltrap die ik ooit zag, hangen behalve de doeken van forse afmetingen, ook honderden tekeningen en voorstudies in slim gebouwde kijkkasten, met overal groene gordijnen om het daglicht tegen te houden. Het doet een beetje denken aan de ingenieuze deuren-constructie die Sir John Soanes in Londen bedacht, voor zijn verzameling grafiek en schilderijen.

Ik heb heel veel kasten doorzocht, maar nergens een schets gevonden van een dagelijks tafereel, of een gewoon voorwerp; een enkel landschap (en dan het liefst arcadisch) verder uitsluitend studies van het menselijk lichaam. Steeds maar weer, en eigenlijk allemaal nogal stijf en onhandig en daarin wel aandoenlijk. Wel zijn alle 9000 tekeningen keurig door hem gesigneerd en genummerd en een plaats gegeven in de vele ladekasten en dubbelzijdige kijk-lijsten.

 

I have searched a lot of cupboards, but I have not found a sketch of a daily scene, or an ordinary object; a single landscape (and preferably arcadian) and numerous exclusive studies of the human body. Again and again, and all of them rather stiff and awkward and somehow touching. All 9000 drawings are clearly signed and numbered by him and given a place in the many drawers and double-sided viewing frames.

 

 

 

Hij is een merkwaardige en niet eens zo’n goeie schilder. Een symbolist, wiens thema’s voor het grootste deel aan de Griekse mythen en sagen en Bijbelse vertellingen ontleend zijn. Aanvankelijk vrij statische opstellingen van androgyne figuren als Oedipus en de Sfinx, Leda en de Zwaan, Jupiter en Orpheus, maar later losser, vrijer in de verf.

Hij werd in het begin van zijn carrière redelijk gewaardeerd, maar gaandeweg zwaar bekritiseerd -de Salon was meedogenloos-, wat tot een teruggetrokken leven leidde. Dan volgt op latere leeftijd een belangrijke erkenning als hij wordt uitgenodigd les te komen geven op de Académie des Beaux-Arts en een gewaardeerd en bevlogen docent blijkt te zijn (voor onder andere Matisse) . Na zijn dood is hij snel vergeten met uitzondering van de surrealisten die, onder leiding van André Breton, een voorloper in hem zagen. Maar eigenlijk was en is hij een buitenbeentje.

 

He is a peculiar and not even such a good painter. A symbolist, whose themes are for the most part borrowed from Greek myths and legends and Biblical narratives. Initially quite static arrangements of androgynous figures like Oedipus and the Sphinx, Leda and the Swan, Jupiter and Orpheus, but later looser, more freely in the paint.

He was reasonably appreciated at the beginning of his career, but later heavily criticized – the Salon was ruthless – which led to a retired life. Then comes an important recognition later in life when he is invited to teach at the Academy des Beaux-Arts and appears to be a valued and enthusiastic teacher (for Matisse, among others). After his death he is quickly forgotten except for the surrealists who, under the direction of André Breton, saw a forerunner in him. But actually he was and is an outsider.

 

 

Moreau (middenvoor) met zijn studenten

 

 

In zijn slaapkamer, die hij zelf zo uitbundig en gezellig inrichtte vol familiefoto’s, beelden, vazen en reproducties van zijn eigen werk, staat een opstapkrukje om makkelijker in en uit bed te komen. En dan komt hij 120 jaar later, even dichterbij.

 

In his bedroom, which he arranged so exuberantly and cosily, full of family photos, statues, vases and reproductions of his own work, there is a step stool to make getting in and out of bed easier. And then, 120 years later, he comes close.