Tempelhof

Mijn vader kon je niet gelukkiger krijgen dan in een klapstoel bij een landingsbaan van Schiphol.
Vliegtuigen kijken. Hij zat er niet als een spotter, het ging hem niet om vluchtgegevens en vliegtuigtype, maar met een niet afnemend ontzag voor het onbegrijpelijk fenomeen los te komen van de grond, met zo’n grote bak vol mensen. Tussen de vakantiedia’s zaten er steevast een paar van een blauwe lucht met een witte streep en een stipje.
Ik moest erg aan hem denken toen ik over de landingsbaan van voormalig vliegveld Tempelhof liep, vorige week. In de verte een paar mensen op rolschaatsen, er werd veel gerend natuurlijk en met honden gespeeld. Verder was het er leeg.
Ik vond het een belevenis er rond te lopen. Opnieuw een plek met een enorme geschiedenis.

You couldn’t get my father happier than in a folding chair at a runway at Schiphol.
Watching planes.
He did not sit there as a mocker, it was not about flight data and aircraft type, but with steadfast awe at the incomprehensible phenomenon of breaking off the ground, with such a large container full of people. Between the holiday slides, there were invariably a few of a blue sky with a white stripe and a dot. I was very reminded of him when I walked the runway of the former Tempelhof airport last week. In the distance a few people on roller skates, there was a lot of running of course, and dogs. Otherwise, it was empty. I thought it was quite an experience to walk around.
Another place with enormous history.

De ontvangsthal, kantoren en hangars werden in 1936 ontworpen door dezelfde architect waar ik eerder over schreef, die van het Reichsluftfahrtministerium. Als een arend in vlucht, met z’n vleugels wijd gestrekt, zo was het idee, in opdracht van Adolf Hitler. Er kwam ook het verzoek het dak geschikt te maken voor 75.000 toeschouwers die zo tegelijk de militaire parades konden aanschouwen. Het werd een van de grootste gebouwen van Europa en heeft -gek genoeg- de oorlog vrijwel ongeschonden doorstaan.
Het vliegveld was nog lang niet gereed toen de oorlog uitbrak. De hangars werden voornamelijk gebruikt voor de bouw van militaire vliegtuigen.
Wat in 1940 nog wél af kwam was de centraal geplaatste adelaar, boven de hoofdingang.

The reception hall, offices, and hangars were designed in 1936 by the same architect I wrote about earlier, that of the Reichsluftfahrtministerium. Like an eagle in flight, with its wings outstretched, that was the idea, commissioned by Adolf Hitler. There was also a request to make the roof suitable for 75,000 spectators who could watch the military parades at the same time. It became one of the largest buildings in Europe and – oddly enough – survived the war almost unscathed.
The airport was far from ready when the war broke out. The hangars were mainly used for the construction of military aircraft.
What wás finished in 1940 though, was the centrally placed eagle above the main entrance.

De Reichsadler, het bijna vijf meter hoge gietijzeren machtssymbool van de Nazi’s omklemde met zijn klauwen een wereldbol met het hakenkruis. Het werd na de capitulatie door militairen van het Russische Rode Leger gefotografeerd, als vingeroefening voor de -een paar dagen later, op 2 mei gemaakte, geënsceneerde- foto op de Reichstag, die wereldberoemd werd.

Na de oorlog was het kleine West-Europese eiland in Oost Europa dat West-Berlijn noodgedwongen was geworden, gebaat bij een luchtbrug, de Air Lift. Een paar jaar na de oorlog, in een voor een groot deel platgebombardeerde stad, was er natuurlijk aan álles een tekort.
Tempelhof, gelegen in de Amerikaanse sector, werd gebruikt als basis voor de vrijwel continue aanvoer van Westerse goederen, in hoogtijdagen landde er elke twee minuten een vrachtvliegtuig.

Er werd een pragmatische oplossing gezocht voor de tonnen wegende vogel. Met een vlag en wat witte verf om de kop werd de Duitse arend een Amerikaanse zee-arend en zo improvisorisch geconfiskeerd. Amerikanen zijn immers ook dol op deze roofvogel. De naam van het plein voor de hoofdingang werd ‘Eagle Square’ genoemd.
In 1962 stond het beest een radar in de weg en werd het beeld toch ontmanteld, onthoofd en weggevoerd. De kop (nog met witte kraag) werd geschonken aan een militaire academie in de VS. Het was opnieuw een symbool geworden, nu van de Duits-Amerikaanse vriendschap en werd in 1985 teruggehaald als monument voor de vrijheid, waarin de Amerikanen zo’n grote rol hadden gespeeld.

The Reichsadler, the almost five meter high cast-iron symbol of power of the Nazis, clasped a globe with the swastika with its claws. It was photographed after the war by soldiers of the Russian Red Army, as an exercise for the staged photo taken a few days later (on May 2) on the Reichstag, which became world famous.
After the war, the small Western European island in Eastern Europe that West Berlin had become out of necessity, benefited from an airlift. A few years after the war, in a largely bombed-out city, there was of course a shortage of everything.
Tempelhof, located in the American sector, was used as the basis for the almost continuous supply of Western goods; in the heyday a cargo plane landed every two minutes.

A pragmatic solution was sought for the very heavy bird. With a flag and some white paint around its head, the German eagle became an American bald eagle and confiscated. After all, Americans also love this bird of prey. The name of the square in front of the main entrance was called ‘Eagle Square’.
In 1962, the beast got in the way of radar and the statue was taken away, dismantled and decapitated. The head (still with a white-collar) was donated to a military academy in the US. It had become a symbol again, this time of German-American friendship, and was recalled in 1985 as a monument to the freedom in which the Americans had played such an important role.

Mede aangemoedigd door architect Norman Foster, die Tempelhof ‘mother of all airports’ noemde heeft het een monumentenstatus gekregen. Zo hadden projectontwikkelaars het nakijken: 65% van de Berlijners stemden voor behoud van het enorme terrein, midden in de stad, als landschapspark van 300 hectare. De gebouwen zullen gedeeltelijk worden bestemd voor de, tja, ‘creative industry’. Maar zeven hangars prikkelen de fantasie.

Partly encouraged by architect Norman Foster, who called Tempelhof ‘mother of all airports’, it has been given monument status. Project developers were left behind: 65% of Berliners voted in favor of preserving the enormous site, in the middle of the city, as a 300-hectare landscape park. The buildings will be partly intended for the, well, ‘creative industry’.
But seven hangars stimulate the imagination.