Matisse

Matisse

 

 

(Morandi!) Ik heb er een puzzel van gemaakt, een zoekplaatje, om de spullen die hij verzamelde in zijn atelier in Nice terug te vinden in de stillevens die hij schilderde.
De Tabac Royal pot kwam ik tegen in een paar tekeningen:

 

 

 

Onderaan de aanvraag die ik deed bij het Mondriaanfonds om in aanmerking te komen voor een verblijf in dit atelier, schreef ik dat ik er pas op latere leeftijd achterkwam dat ik (Henricus) in het Frans Henri Matisse heet.
De eerste twee maanden hier werden vergezeld door Matisse en ik ging steeds langzamer lezen in zijn biografie omdat ik niet wilde dat hij dood zou gaan. Hij was werkelijk een kompaan die ik beter heb leren kennen. Door de aard van zijn werk dichtte ik hem een tamelijk ongecompliceerd leven toe, maar dat heb ik verkeerd ingeschat. Behalve de aanvankelijke, terugkerende financiële zorgen, een zieke dochter (Marguerite), de ingewikkelde balans tussen gezin/vriendschappen/aandacht en de verlangde eenzaamheid van het kunstenaarsbestaan, is er de zeer wisselende appreciatie voor wat hij maakt. Als hij na eerste wereldoorlog in Nice het leven weer wil omarmen en onder invloed van zijn vriendschap met Renoir de liefde, de kleur en het licht wil laten zegevieren, wordt hij in de ban gedaan door de avant garde in Parijs, die juist zeer te spreken was over zijn (bijna abstracte) schilderijen uit de oorlogsjaren. Gewaardeerd door de ‘verkeerde’ mensen die aangenaam werk in huis willen hebben en niets te maken willen hebben met surrealisten, kubisten en dada gaat hij gebukt onder een verkeerde inschatting van zijn intenties.
Het is een leven dat volledig in het teken staat van het schilderen; daarvoor moest (uiteindelijk) alles wijken. Na veertig jaar huwelijk wil zijn vrouw Amelie van hem scheiden als ze beiden bijna zeventig zijn; ze zullen elkaar tot aan zijn dood niet meer spreken. Zijn kinderen lijden onder zijn veeleisende, dwingende vaderrol,  maar blijven hem liefhebben en trouw. Ondertussen wordt hij een van de meest gevierde kunstenaars van zijn tijd. En hoewel veel belangrijke werken achter slot en grendel komen onder het sovjet regime in Moskou, opent het MOMA in New York haar nieuwe onderkomen met een overzicht van zijn werk. De Barnes Collection in Philadelphia geeft opdrachten, de Cone-sisters verwerven in de loop der jaren 42 schilderijen, 18 beeldhouwwerken, 36 tekeningen en 155 prints en door veel Europese musea worden zijn werken aangekocht.
En wat doet Matisse aan het eind van zijn leven? Na zware operaties en aan bed gekluisterd laat hij zich door een vroeger model, Monique Bourgeois die non wordt, overhalen de kapel te ontwerpen voor haar Dominicaanse orde.  Alles moet wijken; een streng regime voor een omvangrijk team dat hij om zich heen verzamelde met nauw omschreven opdrachten om de kapel in Vence op tijd af te krijgen.

At the bottom of the application that I sent for the Mondriaan Fund to qualify for a stay in this studio, I wrote that I only found out later on that I (Henricus) am called in French Henri Matisse.
The first two months here were accompanied by Matisse and I kept reading more and more slowly because I did not want him to die. He was really a companion that I got to know better. Because of the nature of his work I gave him a fairly straightforward life, but I have misjudged that. Apart from the initial recurring financial worries, a sick daughter (Marguerite), the complicated balance between family / friendships / attention and the desired loneliness of the artist’s existence, there is the very variable appreciation for what he makes.

When, after World War I in Nice, he wants to embrace life again and, under the influence of his friendship with Renoir, wants to let love, color and light prevail, he is taken aback by the avant-garde in Paris, who speaks very highly about his (almost abstract) paintings from the war years. Valued by the ‘wrong’ people who want to have pleasant work in their house and who do not want anything to do with surrealists, cubists and dada, he suffers from a misunderstanding of his intentions.
It is a life that is entirely dedicated to painting; for that, (ultimately) everything had to give way. After forty years of marriage, his wife Amelie wants to divorce him if they are both nearly seventy; they will not speak to each other until his death. His children suffer from his demanding, compelling father role, but continue to love him and stay loyal.Meanwhile, he becomes one of the most celebrated artists of his time. And although many important works come under lock and key under the Soviet regime in Moscow, MOMA opens its new premises in New York with an overview of his work.

The Barnes Collection in Philadelphia commissions works, the Cone-sisters acquire over the years 42 paintings, 18 sculptures, 36 drawings and 155 prints and works are purchased by many European museums.
And what does Matisse do at the end of his life? After heavy operations and confined to bed, he is persuaded by a former model, Monique Bourgeois who becomes nun, to design the chapel for her Dominican order. Everything has to give way; a strict regime for a large team that he gathered around him with narrowly defined assignments to finish the chapel in Vence on time.

 

Hier acteert hij natuurlijk een beetje voor de foto, met die stok, maar zo werkte hij wel aan de grote tekeningen voor de keramische tableaus. Aan het voeteneind tegen de muur staat zijn maquette voor de kapel, waar Le Corbusier zich graag tegenaan bemoeid had, maar geweerd werd .

 

En als de kapel gereedgekomen is blijft hij in toenemende vrijheid werken. In de wetenschap dat er nog maar weinig tijd zou zijn, knipte hij sneller uit het papier dan zijn assistenten het op de muur konden prikken, zo schrijft de biograaf. Giacometti komt langs en portretteert hem. Hij ontwerpt in bed nog een glas in lood raam als een in memoriam voor Abby Rockefeller (een van de drie oprichters van het MOMA) en sterft, drie dagen later, op 3 november 1954.

And when the chapel has been completed, he continues to work in increasing freedom. Knowing that there would be little time left, he cut out the paper faster than his assistants could put it on the wall, the biographer writes. Giacometti comes by and portrays him. He designs in bed another stained glass window as an in memoriam for Abby Rockefeller (one of the three founders of the MOMA) and dies, three days later, on November 3, 1954.