De pietà is het meest aangrijpende beeld in de Christelijke traditie van de late Middeleeuwen. De diep verdrietige moeder en haar dode zoon; dat te grote, stijve, bleke lichaam onhandig liggend op de schoot waaruit hij geboren is. In de vroegste, Duitse versies is het hoofd van Maria afgewend. Dan zijn ze ook alleen, later worden moeder en zoon vaker geflankeerd door Johannes en Maria Magdalena of een paar engelen die het lichaam ondersteunen. De pietà van Michelangelo is het beroemdst, maar een van de minst beroerende.
Vrienden van mij wonen aan de rivier de Lot en daar is in het dorp Les Arques in het voormalig woonhuis en atelier van Ossip Zadkine een klein museum gevestigd, zijn tweede museum naast dat hier in Parijs. De er tegenover liggende neo-romaanse Église Saint Laurent werd op zijn initiatief in de jaren vijftig gerestaureerd en voorzien van een crucifix en een pietà.
Die pietà is prachtig.
Uit een groot stuk iepenhout gehouwen en beschilderd. De ledematen lijken afgehakt, als losse delen toch bijeen gehouden in een dood-groengrijze kleur. Het hoofd van Jezus is als een masker, platgeslagen, het gezicht van Maria verwrongen van pijn. Het zou ook een tekening kunnen zijn, een tekening van Käthe Kollwitz of meer nog van Max Beckmann, door de met zwarte verf geaccentueerde schaduwen. Het beeld is geplaatst op de plek waar je een graftombe verwacht, in een stenen ruimte onder het altaar. En het altaar is gewoon een tafel met een bloem-geborduurd kleed, de zetel van de pastoor gemaakt van een oude, eikenhouten deur. En die móet wel door Zadkine zelf in elkaar zijn gezet.
The pietà is the most poignant image in the Christian tradition of the late Middle Ages.The deeply sad mother and her dead son; that too large, stiff, pale body lying awkwardly on the lap from which he was born. Maria’s head was averted in the earliest German versions. Then they are also alone, later mother and son are flanked more often by John and Mary Magdalene or a few angels who support the body. The pietà of Michelangelo is the most famous, but one of the least interesting.
Friends of mine live along the river Lot and in the village of Les Arques there is a small museum in the former house and studio of Ossip Zadkine, the second museum next to the one here in Paris. The neo-Romanesque Église Saint Laurent in the village was restored in the fifties its initiative and provided with a crucifix and a pietà.
That pietà is beautiful.
From a large piece of elm wood carved and painted. The limbs seem to have been chopped off, individual parts are kept together in a dead-green-gray color. The head of Jesus is like a mask, flattened, the face of Mary twisted with pain. It could also be a drawing, a drawing by Käthe Kollwitz or even more by Max Beckmann, by the shadows accented with black paint. The statue is placed where you expect a tomb, in a stone room under the altar. And the altar is just a table with a flower-embroidered tablecloth, the seat of the pastor made from an old oak door. And it múst have been put together by Zadkine himself.
Ossip Zadkine in 1955
Erik Mattijssen in Paris (2018) and Berlin (2021) 